Η αρχαία Σικυώνα - Ιστορική αναδρομή

Ίδρυση

Η πόλη της Σικυώνας, σπουδαίο πολιτικό, διοικητικό, και οικονομικό κέντρο του κράτους της Σικυωνίας ιδρύθηκε κατά την γεωμετρική περίοδο στην ευρύχωρη πεδιάδα που απλώνεται μεταξύ των ποταμών Ασωπού (στα ανατολικά) και Ελισσώνα (στα δυτικά) με θέα προς τον Κορινθιακό κόλπο. Στα νότια βρισκόταν η ακρόπολη πάνω σε λόφο, στο επίπεδο όπου απλώνεται η σύγχρονη κοινότητα του Βασιλικού. Η περιοχή της αρχαίας Σικυωνίας κατοικήθηκε ήδη από τη νεολιθική περίοδο, ενώ από την 2η π. Χ. χιλιετία ως κάτοικοί της αναφέρονται οι Ίωνες Αχαιοί.

Στα ομηρικά χρόνια

Ο Όμηρος την αναφέρει ως «ευρύχορο» Σικυώνα, ονομασία που προήλθε σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές από το νεαρό βασιλιά Σικυώνα, εγγονό του Ερεχθέα, που μετοίκησε από την Αθήνα. 

Στα μυκηναϊκά και αρχαϊκά χρόνια

Κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο η Σικυώνα υπαγόταν στην κυριαρχία των Μυκηνών, ενώ τον 11ο αιώνα π.Χ. καταλήφθηκε από τους Δωριείς. Παρέμεινε υπό τη κηδεμονία του Δωρικού Άργους έως τον 7ο αι. π.Χ. οπότε και οι αυτόχθονες Αχαιοί κάτοικοι ανέδειξαν τη λαοφιλή δυναστεία των Ορθαγοριδών. Ιδρυτής της δυναστείας υπήρξε ο τύραννος Ορθαγόρας. Λαμπρότερος όμως και ο πλέον ονομαστός εκπρόσωπος της ήταν ο τύραννος Κλεισθένης, σύγχρονος του Κορίνθιου Περίανδρου, που κυβέρνησε από το 590 έως το 560 π.Χ. Κατά τη περίοδο αυτή σημειώθηκε στην πόλη ιδιαίτερη άνθηση στα γράμματα και τις τέχνες, καθώς αναπτύχθηκαν οι σχολές γλυπτικής και μεγάλης ζωγραφικής, ιδιαίτερα φημισμένες έως και τον 3ο αι. π.Χ.

Στα ελληνιστικά χρόνια

Ιδιαίτερα σημαντικός σταθμός στην ιστορία της υπήρξε το έτος 303 π.Χ. όταν ο Μακεδόνας Δημήτριος ο Πολιορκητής, γιος του Αντίγονου, κατέλαβε την πόλη της πεδιάδας. Έπεισε μάλιστα τον πληθυσμό της να εγκαταλείψει την πόλη και να μετοικήσει στον επίπεδο λόφο στα νότια, στη θέση της παλαιάς Ακρόπολης. Την νέα πόλη μετονόμασε σε «Δημητριάδα».

Κατά την ελληνιστική περίοδο εξέχουσα ηγετική φυσιογνωμία της Σικυώνας αποτέλεσε ο Σικυώνιος στρατηγός Άρατος, γιος του Κλεινία, ο οποίος την απήλλαξε το 251 π.Χ. από την εξουσία των Μακεδόνων. Ταυτόχρονα την ενέταξε στην Αχαϊκή Συμπολιτεία, της οποίας για μεγάλο χρονικό διάστημα υπήρξε στρατηγός.

Μετά την καταστροφή της Κορίνθου από τον Μόμμιο το 146 π.Χ. η Σικυώνα αποτέλεσε για περισσότερο από μισό αιώνα το ευρύτερο πολιτικό, διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο άσκησης της εξουσίας των Ρωμαίων, καθώς ανέλαβε μεταξύ άλλων τη διεξαγωγή των Ισθμίων αγώνων. Η πόλη λεηλατήθηκε το 87 π.Χ. από τον Σύλλα και οι θησαυροί της, μεταξύ των οποίων πολλά έργα τέχνης, όπως οι περίφημοι ζωγραφικοί πίνακες της, μεταφέρθηκαν ή πουλήθηκαν στη Ρώμη. 

Στα ρωμαϊκά - βυζαντινά χρόνια

Ισχυρός σεισμός στα μέσα του 2ου αι. μ.Χ. κατέστρεψε ό,τι είχε απομείνει σε αυτή. 

Κατά τον 6ο αι. μ.Χ. ονομάστηκε Νέα Σικυών.